ประเพณีแห่นางแมว ประเพณีเก่าแก่ของไทยที่ไม่ได้เกิดขึ้นเป็นประจำ

พิธีแห่นางแมวไม่ใช่พิธีที่ทำกันเป็นประจำทุกปีเหมือนสงกรานต์ หรือสารท อันเป็นพิธีกรรมที่มีวาระกำหนดแน่นอน เกิดขึ้นเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตปกติของคนทั่วไป ประเพณีแห่นางแมว เป็นพิธีที่ทำกันเฉพาะเมื่อยามเกิดความไม่ปกติขึ้นในชีวิตชาวนา คือฝนแล้ง ประเพณีแห่นางแมว จึงสะท้อนพฤติกรรมที่ไม่ปกติของชุมชนชาวนาไทย หลายต่อหลายอย่าง อันไม่อาจถือได้ว่า เป็นแบบแผนความสัมพันธ์ตามปกติของสังคม

ประเพณีแห่นางแมว พิธีเรียกฝนของชาวเกษตรกร

ในสังคมเกษตรกรรมซึ่งนํ้าฝนมีความสำคัญอย่างมากต่อการเริ่มเพาะปลูกพืชพันธุ์ ถ้าปีใดฝนมาช้า พื้นดินแห้งแล้ง ไม่สามารถเพาะปลูกได้ ก็จะเกิดความเดือนร้อนไปทั่ว เกิดความอดอยากยากจน ไม่มีข้าวพืชไร่ไว้เลี้ยงชีพไว้ขาย สำหรับเอาเงินมาใช้จ่ายในเรื่องอื่น ๆ ในสังคมเกษตรกรรมจึงมีพิธีอันเนื่องมาจากความเชื่อที่จะทำลายอำนาจที่ทำให้ฝนแล้ง บันดาลให้ฝนตกลงในเทศกาลดังกล่าว เพื่อที่จะเริ่มชีวิตเกษตรกรรม ในสังคมไทยมีพิธีกรรมเกี่ยวกับความเจริญงอกงามที่ประพฤติเป็นประเพณีสืบต่อกันมา คือ ประเพณีแห่นางแมว การที่ทำพิธีแห่นางแมว เพราะมีความเชื่อว่าแมวเป็นสัตว์ที่กลัวนํ้าคนโบราณมีความเชื่อว่า แมวเป็นสัตว์ที่มีอำนาจลึกลับ และมีความศักดิ์สิทธิ์ มีความสามารถในการเรียกฝนมาได้ และมีความเชื่ออีกว่าแมวเป็นสัตว์ที่เกลียดฝน ถ้าฝนตกเมื่อไหร่ แมวจะร้องทันที และนั่นก็ถือว่าเป็นเคล็ดของคนภาคอีสานที่บอกว่าถ้าแมวร้อง แสดงว่าฝนกำลังจะตก จึงเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดความเชื่อว่าแมวทำให้ฝนไม่ตก จึงต้องจับแมวมาตระเวนแห่และให้ผู้คนตักนํ้ารดราดแมวจนแมวเปียกหนาวสั่น เพื่อทำลายความเป็นตัวแล้งให้หมดไป การแห่นางแมวของชาวบ้านจะทำในปีที่ฝนมาช้า

สิ่งสำคัญที่ใช้ในประเพณีการแห่นางแมว

• กะทอหรือเข่งที่มีฝาปิดข้างบน
• แมว
• เทียน 5 คู่
• ดอกไม้ 5 คู่ 
• ไม้สำหรับสอดกะทอให้คนหาม 2 ท่อน

พิธีจะเริ่มต้นตั้งแต่บ่ายโมงจนมืดค่ำซึ่ง พิธีการแห่นางแมวนั้นจะต้องใช้คน 15-20คน และทำการคัดเลือกแมวที่เป็นเพศเมียที่มีลักษณะสวยงาม สายพันธุ์สีสวาด เพราะแมวพันธุ์นี้มีสีขนคล้ายสีของเมฆฝน หรือจะใช้แมวดำก็ได้ ต้องใช้แมวจำนวน 1-3 ตัวโดยชาวบ้านจะเอาแมวส่ชะลอมเข่งหรือตะกร้า เอาฝาปิดให้แน่น เอาไม้คานสอดเข้าแล้วหาบไป มีคนแห่แวดล้อมนางแมวคนหนึ่งถือพานนำหน้าร้องเชิญให้ทุกคนมาร่วมพิธีขอฝน นอกนั้นก็มีเครื่องดนตรีประกอบเพลง เช่น กลอง กรับ ฉิ่ง เมื่อเคลื่อนขบวนออกเดิน ต่างก็ร้องบทแห่นางแมว ซึ่งมีข้อความคล้ายกันหรือเพี้ยนแตกต่างกันบ้าง แห่ไปตามละแวกบ้านจนทั่วแล้วก็กลับ เมื่อแห่ไปถึงบ้านใคร เจ้าบ้านจะเอาภาชนะตักนํ้าสาดลงไปในชะลอมเข่งหรือตะกร้าที่ขังแมว เจ้าของบ้านจะให้รางวัลแก่พวกแห่นางแมว เป็นเหล้า ข้าว ไข่กับขนมหรือเป็นเงินใส่พาน ทำเช่นนี้เรื่อยไป บางคนนึกสนุกก็มาร่วมร้องรำตามขบวนไป จนกว่าจะเย็นคํ่าและเลิกขบวนไปในที่สุด เนื่องจาก ประเพณีแห่นางแมว ทำในช่วงอากาศร้อนสุด ฝนจึงตกลงมาในวันนั้น ทำให้พิธีดูขลังมากขึ้น พิธีแห่นางแมวขอฝน ดูจะเป็นความเชื่อที่ไร้เหตุผล เพราะสภาพความแห้งแล้งนั้นเป็นเพราะสภาพของธรรมชาติที่มีฤดูร้อน ฤดูฝน ฤดูหนาว เปลี่ยนหมุนเวียนไปทุก 4 เดือน แต่ ประเพณีแห่นางแมว ทำขึ้นเพื่อความสนุก ในสังคมท่ามกลางธรรมชาติที่แห้งแล้ง การที่ออกมาร่วมขบวนร้องเพลง เล่นดนตรีพื้นบ้านก็ทำให้เกิดความบันเทิงพอที่จะลืมสภาพเดือดร้อน ถ้าฝนไม่ตก นาไร่จะแห้งแล้ง ผู้คนจะอดอยากอาจจะยากจนถึงกับต้องขายลูกหลานสัตว์เลี้ยงไป แต่ถ้าฝนตกสามารถทำนาได้ ชีวิตก็จะมีความสุขสดชื่นไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์พืช มีการฉลองยกใหญ่ 

ปัจจุบัน ประเพณีแห่นางแมวขอฝน มีปรากฏจริงในบางพื้นที่ เพราะปัจจุบันมีการกักเก็บนํ้าไว้ใช้ในการทำนาโดยไม่ต้องพึ่งธรรมชาติ มีการสร้างฝนเทียมขึ้นมาเพื่อไม่ให้เกิดความแห้งแล้ง ในสังคมอุตสาหกรรมและสังคมเกษตรกรรม แม้ ประเพณีแห่นางแมว อยู่คู่คนไทยมาตั้งแต่อดีต แต่ในปัจจุบันพิธีแห่นางแมวขอฝนอาจจะเลือนหายไปจากชีวิตจริง เหลือขบวนแห่นางแมวขอฝนไว้ในขบวนที่เป็นการสาธิตในขบวนแห่ทางด้านวัฒนธรรมของแต่ละท้องถิ่น สังคมเกษตรกรรมแบบดั้งเดิมเลือนหายไป พิธีแห่นางแมวขอฝนก็จะเลือนหายตามไปด้วย

ประเพณีแห่นางแมว พิธีที่สร้างความสมัครสมานสามัคคีแก่คนในชุมชน

ประเพณีแห่นางแมว ไม่เพียงแค่ทำเพื่อขอฝนอย่างเดียว แต่มีจุดประสงค์แฝงคือเพื่อสร้างความสมัครสมานสามัคคีจากคนในชุมชน จากการที่ร่วมกันทำพิธีแม้ว่าพิธีแห่นางแมวไม่ได้รวมทุกคนในหมู่บ้านไว้ในขบวน แต่ชาวบ้านทั้งหมดก็ร่วมอยู่ในพิธี เพราะขบวนแห่นางแมวกดงัลก่าวจะพานางแมวไปทั่วทุกหลังคเรือนของหมู่บ้าน ให้ทุกคนได้เอาน้ำสาดแมวในชะลอม ทำให้ ประเพณีแห่นางแมว สร้างความสมัครสมานสามัคคี ให้แก่คนในชุมชนได้เป็นอย่างดี ไม่เพียงแต่เป็นพิธีเรียกฝนที่หลายคนพูดกันว่าเป็นพิธีที่งมงายแต่อย่างใด

 

 

 

 

สนับสนุนโดย :

 

hilospec.com แค่สมัครสมาชิกกับเว็บไฮโลของเรา แบบไม่ต้องฝาก โปรโมชั่นเติมเงิน โปรโมชั่นถอนเงิน ฝากถอนไม่มีขั้นต่ำ หรือจะเป็นโบนัสเงินรางวัลจากการเล่น ยิ่งเล่นเยอะยิ่งได้เงินเยอะ แถมเรายังมีโปรโมชั่นสำหรับคนที่เชิญเพื่อนยิ่งเชิญเพื่อนเยอะยิ่งได้เงินจากการเล่นเดิมพันเยอะ