จังหวัดตราด นั้น ไม่ได้มีหลักฐานปรากฏที่แน่ชัดว่า ประเพณีจังหวัดตราด มีประวัติความเป็นมาอย่างไรตั้งแต่ในอดีต แต่ก็ความเชื่อว่ากันว่าคำว่า “ตราด” น่าจะเพี้ยนมาจากคำว่า “กราด” อีกที ซึ่งเป็นชื่อของต้นไม้ชนิดหนึ่ง ที่ใช้ในการทำไม้กวาดในสมัยกรุงศรีอยุธยานั่นเอง และในสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชนั้น “ตราด” ยังมีชื่อเดิมเรียกว่า “บ้านบางพระ” อีกด้วย เพราะเป็นเมืองหน้าด่านชายทะเล ประเพณี จังหวัดตราด วัฒนธรรม ที่ไว้รักษาความมั่นคงและอธิปไตยของประเทศนั่นเอง
ประเพณีจังหวัดตราด เมืองเกาะสวยที่งดงามไปด้วยหมู่เกาะน้อยใหญ่เรียงรายมากมาย
ท่ามกลางพื้นน้ำของทะเลอ่าวไทยฝั่งตะวันออก โดยมีเกาะช้างเป็นเกาะที่ใหญ่ที่สุด และ ประเพณี จังหวัดตราด ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของประเทศ หมู่เกาะทางฝั่งทะเลตราดถือได้ว่าเป็นทะเลที่น่าเที่ยวมาก เพราะน้ำทะเลสวยใส หาดทรายขาว มีความเป็นธรรมชาติค่อนข้างสูง นอกจากความสวยงามของหมู่เกาะนับร้อยแล้ว ยังมี ประเพณี จังหวัดตราด ของดี และน่าสนใจหลายประเพณีด้วยกัน
- งานวันวีรกรรมทหารเรือไทยในยุทธนาวีที่เกาะช้าง วันที่ 17-21 หรือ วันที่ 23 มกราคม ณ บริเวณอนุสรณ์สถานยุทธนาวีที่เกาะช้าง ฝั่งอำเภอแหลมงอบ ประเพณี จังหวัดตราด งานประจำปี ร่วมกันจัดโดยกองทัพเรือ จังหวัดตราด และอำเภอแหลมงอบ เพื่อระลึกถึงการทำยุทธนาวีของกองทัพเรือไทยกับกองทัพเรือฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2484 อันเป็นยุทธนาวีครั้งสำคัญยิ่งของกองทัพเรือไทย ในครั้งนั้น ฝรั่งเศสส่งกำลังทางเรือ ประกอบด้วย เรือลาดตระเวนลามอตต์ปิเกต์เป็นเรือธง เรือสลุบ 2 ลำ และเรือปืน 4 ลำ เข้ารุกล้ำน่านน้ำไทย บริเวณเกาะช้าง จังหวัดตราด เพื่อจะเข้าระดมยิงหัวเมืองชายทะเลทางภาคตะวันออกของไทย เฉพาะเรือลามอตต์ปิเกต์เพียงลำเดียว ก็มีกำลังพลมากกว่ากำลังพลทั้งหมดของกำลังรบทางเรือไทย ที่รักษาการณ์อยู่บริเวณนั้นอันประกอบด้วย เรือหลวงธนบุรี เรือหลวงชลบุรี และเรือหลวงสงขลา ถึงแม้ว่ากำลังรบของไทยจะเสียเปรียบอย่างมาก แต่วีรชนผู้กล้าหาญของไทยก็ยังมีขวัญและกำลังใจอันเข้มแข็ง ได้เข้าขัดขวางผู้รุกล้ำอธิปไตยและทำการต่อสู้อย่างสุดกำลังความสามารถ ยอมสละชีพเพื่อปกป้องแผ่นดินและรักษาเอกราชด้วยความกล้าหาญ ซึ่งเหตุการณ์รบครั้งนั้น กำลังทางเรือของเราที่รักษาการณ์อยู่ สามารถทำให้กำลังทางเรือของฝรั่งเศสได้รับความเสียหาย และต้องล่าถอยไปในที่สุด ในงานมีริ้วขบวนของส่วนราชการ การทำบุญอุทิศส่วนกุศล และลอยมาลายสักการะดวงวิญญาณทหารเรือที่เสียชีวิตในครั้งนั้น นอกจากนี้ยังมีการแสดงนิทรรศการของกองทัพเรือ และส่วนราชการต่างๆ มีมหรสพสมโภชน์ตลอดงาน
- ตราดรำลึก หากเดินทางมาจังหวัดตราด ไม่ว่าจะไปที่แห่งไหน ก็จะพบธงช้างเผือกโบกสะบัดปลิวไสวลู่ไปตามแรงลมทั่วทั้งสารทิศ เพื่อแสดงให้เห็นถึงความเป็นอิสระ เสรี เพราะวันที่ 23 มีนาคม ของทุกปี ชาวตราดถือเป็น “วันตราดรำลึก” เป็น ประเพณี จังหวัดตราด วัฒนธรรม เมื่อครั้งแผ่นดินตราดเคยสูญเสียอิสรภาพ ตกอยู่ภายใต้กาปกครองของฝรั่งเศส เป็นเวลา 2 ปี 6 เดือน 7 วัน” ธงช้างเผือกถูกลดลงจากยอดเสา เพื่อชักธงชาติฝรั่งเศสขึ้นแทนที่ ตามสัญญาระหว่างรัฐบาลไทยกับฝรั่งเศสเพื่อแลกเปลี่ยนดินแดนจังหวัดจันทบุรีที่อยู่ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศสกับดินแดนจังหวัดตราด และเกาะทั้งหลายภายใต้แหลมสิงห์ลงไปจนถึงเกาะกูด ตลอดจนเมืองประจันตคีรีเขตต์ (เกาะกง) กลายเป็นเรื่องเล่าสืบต่อกันว่า ผู้คนที่อยู่ในพิธีนั้นได้นั่งลงกับพื้น แล้วหมอบกราบผืนแผ่นดินตราดอย่างตื้นตันใจว่า ในที่สุดเราชาวตราดก็ได้กลับมาอยู่ใต้ร่มธงช้างเผือก และเป็นคนไทยมาจนตราบเท่าทุกวันนี้อีกครั้ง
- งานวันระกำหวาน ผลไม้ และของดีเมืองตราด ประจำปี ณ บริเวณด่านบ้านท่าจอด ตำบลแสนตุ้ง อำภเอเขาสมิง โดยมีวัตถุประสงค์ของการจัดงานเพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์เผยแพร่ชื่อเสียงผลไม้ที่มีคุณภาพของจังหวัด อีกทั้งเป็นการส่งเสริมทางด้านการตลาดให้กับเกษตรกรชาวสวนผลไม้ และผู้ผลิตสินค้าชุมชน และท้องถิ่นของจังหวัดตราด ตลอดจนเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัด การจัดงาน ประเพณี จังหวัดตราด ของดี ดังกล่าวภายในงานมีกิจกรรมที่หลากหลาย ประกอบด้วย การประกวดผลไม้ ทั้งระกำหวาน ทุเรียนพันธุ์หมอนทอง ลองกอง สับปะรดพันธุ์ตราดสีทอง มังคุด และเงาะโรงเรียน พร้อมทั้งการเปิดตลาดนัดผลไม้คุณภาพราคาถูก การแสดงนิทรรศการด้านการเกษตร การประกวดอาหารพื้นบ้าน การประกวดประกอบอาหารคาว ประกวดประกอบอาหารหวานจากผลไม้ การแข่งขันรับประทานผลไม้ เป็นต้น อย่างไรก็ตามการจัดงานดังกล่าวในปีนี้ได้มีการย้ายสถานที่จัดงานจากปีที่ผ่านมาจัดในพื้นที่อำเภอเมืองตราด ไปจัดในพื้นที่อำเภอเขาสมิงแทน เนื่องจากเป็นพื้นที่ ที่มีสวนผลไม้มากที่สุด และยังเป็นสถานที่จัดงานระกำหวานตั้งแต่ครั้งแรก ประกอบกับเป็นจุดที่นักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวในจังหวัดตราด
ประเพณี จังหวัดตราด ของเรานั้นตั้งอยู่ทางภาคตะวันออกของประเทศไทย เป็นเมืองที่มีหมู่เกาะอันสวยงามท่ามกลางพื้นน้ำของทะเลอ่าวไทยฝั่งทะวันออกแล้ว ก็ยังมีประเพณีขึ้นชื่อต่างๆ มากมาย ให้นักท่องเที่ยวทุกท่านได้ร่วมสนุก เพลิดเพลินไปกับ ประเพณี จังหวัดตราด ประจำปี ของเรา
